Kara Cuma (Black Friday)
Kara Cuma, Philadelphia Polis Departmanı'nın Şükran Günü'nü takip eden Cuma gününe verdiği isimdir; 1960’larda Philadelphia şehir merkezindeki mağazalar açılıştan kapanışa kadar kalabalık olduğu için genellikle yoğun trafik sıkışıklıkları ve sokaklarda aşırı kalabalıklar oluşmaktaydı ve görevli polisler tarafından bu gün kara bir gün olarak anılmaya başlanmıştır.
ABD’de her yılın Kasım ayında gerçekleşen Şükran Günü'nün ertesi günü Kara Cuma olarak bilinmektedir. Bütün bir yılın en yoğun alışveriş günlerinden biri haline gelen Kara Cuma’da zincir mağazalar müşterileri mağazalara çekerek para harcamalarını sağlamak ve çevrimiçi platformlarından satışlarını artırmak için çeşitli kampanyalar, indirim fırsatları veya özel ürünler sunmaktadır. Büyük indirimlerin gerçekleştiği bu gün Kara Cuma olarak yer etmiştir.
Markaların bir kısmı Kara Cuma’da alacağınız ürünleri büyük bir indirimle alındığını hissettirmek için Kasım’dan önce ürünlerin fiyatlarını artırır. Sonrasında indirim yaparak, aslında şişirmiş olduğu fiyatları aşağıya çeker. Böylelikle Şükran Günü, Noel Bayramı ve Yeni Yıl kutlamalarını kapsayan tatil sezonu dönemindeki hediye alımı ve alışveriş hevesi markalar tarafından körüklenir. En ucuza en fazla ürüne sahip olma isteği bir rekabet ve hırs ortamını oluşturur. ABD’de çoğu mağazanın önünde kuyruklar oluşur, sabahın erken saatlerinde müşteriler kapı önlerinde kamp kurar, mağazalarda arbede çıkar ve kimi zaman bu itişmeler içinde yaralananlar olduğu kadar ölenler de olur.
Satışın büyüklüğü çoğu zaman perde arkasındaki baskıyla da birlikte ilerler. Kara Cuma için hızın ve aşırılığın üretim kapasitesine yansıması sonucunda temel işçi hakları tüketim bolluğu için göz ardı edilmektedir. Uzun vardiyalarla mağazalarda veya fabrikalarda Kara Cuma’ya hazırlık için çalışan insanların Şükran Günü’nü kapsayan tatil sezonunda tatil yapamadıkları görülmektedir.
Türkiye’de ise bu gün, son birkaç yıldır “Black Friday,” “Kara Cuma,” “Muhteşem Cuma” veya “Efsane Cuma” indirim günleri olarak ortaya çıkmaya başlamıştır. ABD’de gerçekleşen bu gün taklit edilerek Türkiye’de de bir indirim ve fırsat günü olarak markalar tarafından kullanılmaktadır.
Bkz. Değer, Üretim, Üretim-Tüketim Döngüsü, Tüketim, Yavaş ModaKaynak: